สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺถฯ อิตเรสํ สเหตุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ สทฺธาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ สเหตุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ สทฺธินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (สทฺธินฺทฺริยมูลกํ)

[353] (ก) ยสฺส ยตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺถฯ อิตเรสํ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ญาณวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (ปญฺญินฺทฺริยมูลกํ)

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

[354] (ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิฯ

ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ…เป.… ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

ยสฺส วา ปน ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิฯ

ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ…เป.… อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

ยสฺส วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิฯ

ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิ…เป.…ฯ

[355] (ก) ยสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิฯ

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

[356] ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?…เป.…ฯ

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

[357] (ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาเส ปรินิพฺพนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ สุทฺธาวาเส ปรินิพฺพนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

กามาวจรา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถฯ รูปาวจรา จวนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

รูปาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ